PORT Sudan’da hükümetle 2020’de barış anlaşması imzalayan silahlı hareketlerden Adalet ve Eşitlik Hareketi ile Sudan Kurtuluş Hareketi, orduyla nisan ortasından beri çatışan Hızlı Destek Kuvvetlerine (HDK) karşı olduklarını açıkladı.
Maliye Bakanı Cibril İbrahim liderliğindeki Adalet ve Eşitlik Hareketi ve Darfur Bölgesi Başkanı Mini Arko Minawi liderliğindeki Sudan Kurtuluş Hareketi, “Cuba Barış Anlaşması’nı İmzalayan Hareketler-Darfur Hattı” adıyla düzenledikleri basın toplantısı sonrası ortak bildiri yayımladı.
Bildiride “Hartum’dan Kurdufan’a, ardından Darfur’a kadar uzanan savaş, genişleyerek Sudan’ın diğer bölgelerini de içine aldı ve ülkenin bölünmesi kapıya dayandı. Bu nedenle HDK milisleri, ona bağlı yabancı milisler ve paralı askerlerin yürüttüğü ülkeyi parçalama ve bölme projesine karşı durma kararı aldık.” ifadeleri kullanıldı.
Savaşla Sudan’ın tüm bileşenlerinin ortadan kaldırılmak istendiği değerlendirmesi yapılan bildiride, “HDK milislerinin ihlalleri, silahsız vatandaşların ırk temelinde öldürülmesi ve Hartum ve Darfur’un farklı şehirlerinde uydurma suçlar bahanesiyle tehlikeli gözaltı merkezleri açılması şeklinde arttı.” denildi.
Bildiride, “İnsan haklarının açıkça ihlal edilmesi nedeniyle tarafsızlıktan ayrıldığımızı ilan ediyor, bu milislerin gerçekleştirdiği ihlalleri şiddetle kınıyor ve bu uygulamalara karşı güçlü direnişimizi ilan ediyoruz.” ifadeleri yer aldı.
“Sudan’a karşı yürütülen savaşta HDK’ye destek veren bazı bölge ülkelerine” Sudan’ın işlerine bariz müdahalelerini durdurmaları çağrısında bulunulan bildiride, derhal kalıcı bir ateşkesin sağlanması, Sudan’ın egemenliği ve birliği dikkate alınarak Sudanlı tarafların geliştireceği çözümün desteklenmesi gerektiği vurgulandı.
Ordu Komutanı Burhan’ın görevden aldığı isimlerden bildiriye itiraz
Ulusal basında yer alan haberlere göre, 3 Kasım’da Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan tarafından Egemenlik Konseyi üyeliği görevinden alınan Sivil Demokratik Güçler Oluşumu Başkanı el-Hadi İdris ve Sudan Kurtuluş Güçleri İttifakı lideri Tahir Hacer ile Hayvancılık Bakanlığı görevinden alınan Sudan İttifakı Başkan Yardımcısı Hafız İbrahim Abdunnebi bildiriye itiraz etti.
Kendilerinin de Cuba Barış Anlaşması’na imza atan Darfurlu Silahlı hareketlerin içinde yer aldığını ifade eden İdris, Hacer ve Abdunnebi, söz konusu bildirinin kendilerini bağlamadığını bildirdi.
Sudan’da Aralık 2018’de hayat pahalılığı nedeniyle başlayan halk ayaklanması sonucunda 30 yıllık Ömer el-Beşir iktidarı devrildikten sonra oluşan hükümet, Ekim 2020’de silahlı gruplarla Güney Sudan’ın başkenti Cuba’da barış anlaşması imzalamıştı.
Silahlı hareketler, savaşın başında tarafsız olduklarını iddia etseler de bir kısmı orduya, bir kısmı da HDK’ye yakın görüntü verdi.
Sudan iç savaşı
Sudan’da 7. ayını geride bırakan iç savaşta taraflar, başkent Hartum’un yanı sıra ülkenin batı ve güneybatısındaki 9 eyalette ağır silahlarla çatışmayı sürdürüyor.
Sudan hükümetinin uluslararası topluma “terörist grup” olarak kabul etmesi çağrısında bulunduğu HDK, 15 Nisan’da patlak veren iç savaş öncesinde sisteme entegrasyonu henüz tamamlanmamış askeri bir güçtü.
Çatışmalarda, 10 bini aşkın sivil hayatını kaybetti, binlerce kişi yaralandı.
Uluslararası ateşkes ve müzakere girişimleri, tarafların karşılıklı ihlal suçlamaları ve öne sürülen şartlarda anlaşamamaları nedeniyle şu ana kadar başarısız oldu.
Taraflar 7 Kasım’da Suudi Arabistan’ın Cidde kentinde bir araya gelmişti.
Suudi Arabistan, ABD ve Doğu Afrika’daki Hükümetler Arası Kalkınma Otoritesi’nin öncülüğünde gerçekleşen görüşmelerde taraflar, insani yardımların ulaştırılmasını kolaylaştırmak ve güven artırıcı tedbirleri uygulamak için adım atma konusunda taahhütte bulunmuştu.
